Aansturen van strategische afstemming en gezamenlijke innovatie met het Smart Port Maturity Model: De haven van Moerdijk case

Deze fysieke consolidatie is onlangs aangevuld met digitale, platformgebaseerde consolidatie, cf. het IBM-Maersk Tradelens platform. Platformeconomie zal nieuwe machtscentra creëren in toeleveringsketens en nieuwe manieren van digitale waardecreatie mogelijk maken. De strategische vraag voor de komende drie jaar is echter wie eigenaar zal worden van deze nieuwe posities: havenecosystemen, de grote vervoersallianties die al het grootste deel van de wereldwijde goederenstromen in handen hebben, of buitenstaanders die zelfs deze vervoersallianties in de schaduw stellen?

De havengemeenschappen die nu pas de platformrevolutie omarmen die aan de basis ligt van het succes van 6 van de 10 grootste bedrijven ter wereld, zijn te laat. Toch kunnen ze nog steeds het lot van een 'kokende kikker' vermijden wanneer digitale verstoorders hen uit de keten snijden of hen reduceren tot louter fysieke dienstknechten. Leiders in elk type logistiek bedrijf moeten zich gaan afvragen: wat als Amazon, AliBaba of Uber gaan doen wat ik doe? Als het antwoord is dat je hele bedrijfsmodel gebaseerd is op het afschermen van gegevens van de waardeketen of op een fysieke locatie in een hub of corridor die slecht verbonden is met wereldwijde digitale supply chain-netwerken, dan zul je snel te maken krijgen met disruptie.

Havenautoriteiten raken steeds meer vertrouwd met deze nieuwe realiteit en proberen hun gemeenschappen het digitale tijdperk binnen te leiden. Velen van hen hebben het tot een strategische prioriteit gemaakt om zich te richten op digitale gemeenschapsvorming en op het gebruik van een nieuwe generatie platforms voor gegevensverzameling. De haven van Moerdijk, een middelgrote binnenhaven tussen Rotterdam en Antwerpen, is niet anders. De haven is een relatief diverse gemeenschap met iets meer dan 400 bedrijven. Het havenbedrijf van Moerdijk voelt een drang om te innoveren, zowel vanuit deze gemeenschap als vanuit het Portbase platform waarmee het verbonden is. Ondanks het feit dat ze al actief waren in verschillende innovatieprojecten met hun communityleden, werd de behoefte gevoeld om een systematische aanpak te hanteren om de ROI te verhogen en aan te sluiten bij de eisen van de havengemeenschap. Daarom werd het Smart Port Maturity Model geïntroduceerd.

De ontwikkeling naar slimmere havens in Europa wordt geleid door havenautoriteiten als natuurlijke beheerders van de gegevensverzameling van hun gemeenschap, maar vereist geïntegreerde inspanningen van de gemeenschap. Tegelijkertijd maakt het grote aantal mogelijke slimme haventoepassingen waarop men zich kan richten het moeilijk om een gerichte routekaart voor innovatie te ontwikkelen. Het AMS Smart Ecosystems & Networks-team heeft het Smart Port Maturity Model™ (SPMM) ontwikkeld om deze problemen aan te pakken en het uitstippelen van gemeenschappelijke innovatieroutekaarten te vergemakkelijken.

Het model is geïnspireerd op een voorafgaande analyse die alle bekende smart port toepassingstypes identificeerde in 22 toepassingstype clusters. Om richting te geven aan dit gevarieerde landschap van kansen voor nieuwe, op data gebaseerde, IoT-, blockchain- of andere technologie gebaseerde toepassingen in havens, brengt het model deze 22 clusters van toepassingstypen in kaart op belangrijke slimme havendimensies en volwassenheidsniveaus.

Figuur 1 - Dimensies en fases van het kader voor volwassenheid van slimme havens

De 5 slimme poortdomeinen van de SPMM zijn als volgt:

• Veiligheid, beveiliging & bestuur: oplossingen voor een betrouwbare werking van havengebieden, vracht, informatie en mensen
• Havenoperaties: oplossingen voor efficiënte en veerkrachtige in- en havengebonden stromen
• Synchro-modaliteit: oplossingen voor geoptimaliseerde multimodale uitgaande stromen
• Milieu & Energie: duurzaamheid van activiteiten en de middelen voor die activiteiten.
• Vermogen: de vereiste randvoorwaarden (bijv. mentaliteit, bedrijfsmodellen, basis van middelen) om samenwerkende digitale innovatie mogelijk te maken

De gegevensintegratiefasen worden gebruikt om de huidige en gewenste staat van de mogelijkheden van slimme havens in elke dimensie te evalueren en zijn:

• Fase 1 – gefragmenteerde gegevensstromen in silo's
• Fase 2 – het ontwikkelen van de noodzakelijke bouwstenen voor gegevensintegratie
• Fase 3 – definiëren en digitaliseren via slimme havenoplossingen
• Fase 4 – implementatie van onderling verbonden slimme havenoplossingen
• Fase 5 – realtime optimalisatie voor verschillende belanghebbenden op basis van gegevens

Het Smart Port Maturity Model™ werd gebruikt in de haven van Moerdijk om de "volwassenheid" van de gemeenschap te beoordelen op de vijf dimensies en om de gemeenschap te betrekken bij het ontwikkelen van een innovatiehorizon in elk van deze dimensies. Samenwerken met de gemeenschap was de logische stap voor de havenautoriteit, aangezien zij slechts 10% van het havengebied bezit en dus een traditie heeft in het raadplegen van de particuliere gemeenschap. Hoewel de haven al een goed ontwikkelde samenwerkingstraditie heeft, ging de gezamenlijke definitie van innovatieprioriteiten met de gemeenschap nog een stap verder.

Als onderdeel van de pilotworkshop definieerden de deelnemers een waargenomen huidig volwassenheidsniveau en een gewenst ambitieniveau voor elk van de vijf volwassenheidsdomeinen van slimme havens. Het in kaart brengen van zowel de huidige situatie als de gewenste, op elk van de domeinen, hielp bij het definiëren van een routekaart met korte-, middellange- en langetermijndoelen om hun gedeelde ambitieuze volwassenheidsfase te bereiken. Het in kaart brengen van de 22 smart port applicatietypes maakte het gemakkelijker om concrete volgende stappen te definiëren, aangezien elke volwassenheidsfase overeenkomt met specifieke systemen, gegevenspunten en gebruikersinterfaces per domein.

Figuur 2 - Resultaat strategische volwassenheid haven van Moerdijk in kaart gebracht: huidige versus gewenste niveaus

Het gebruik van de SPMM creëerde een gedeeld begrip van wat de huidige stand van zaken is en wat de gedeelde ambitie is voor hun haven. De deelnemers werden uitgedaagd om een nieuwe manier van denken aan te nemen - in termen van gemeenschapsdoelen in plaats van eenvoudige bedrijfsdoelen.

In essentie is het smart port maturity framework een door Interreg gesponsord instrument dat de havengemeenschappen helpt om:

1. Individuele actoren en havengemeenschappen begeleiden in hun digitale transformatie. Het uitgebreide overzicht van zowel academische als praktische literatuur biedt een solide basis om u te inspireren over kansen.
2. Breng de huidige maturiteit in kaart en vergelijk deze met die van gelijken. Digitale maturiteit is een concurrentievoordeel, waardoor jouw haven en bedrijf kunnen concurreren op diensten in plaats van (dalende) prijzen.
3. Stem jouw havengemeenschap strategisch op elkaar af om samen te kiezen voor digitale transformatieprojecten. Succesvolle gezamenlijke haveninnovaties zijn zeldzaam en een gedeelde basis is een noodzakelijke eerste stap die velen niet zetten. De SPMM bouwt de noodzakelijke basis voor het engagement van de havengemeenschap om samenwerkende digitale innovatieprojecten te implementeren.

Wil je meer weten over het SPMM™ raamwerk en hoe dit nuttig kan zijn voor jou? Bezoek onze website of stuur ons een e-mail - we bespreken graag jouw smart port ambities onder het genot van een lekker kopje koffie!