Tijdens de recente Connected River-partnermeeting in Vordingborg deelden Johannes en Anne van By & Havn hoe zij de sociale component integreren in de transformatie van de haven: van een vervuilde industriële site naar een bruisend waterfront waar handel, recreatie en stadsleven samenkomen.
Nog geen tien jaar geleden gold het water van de Kopenhagense haven als zwaar vervuild, een giftige erfenis uit het industriële verleden. Vandaag is het dankzij politieke keuzes en doordachte stadsplanning een internationaal voorbeeld van hoe stad en natuur kunnen samengaan. Drijvende sauna’s, kajakroutes en zelfs Red Bull-events maken intussen deel uit van het stadsbeeld. Maar meer toegankelijkheid brengt ook nieuwe uitdagingen met zich mee: NAVO-vrachtschepen, rondvaartboten, zwemmers, kajakkers, toeristen en nachtelijke feestgangers delen dezelfde ruimte. Die complexiteit vroeg om een slim governance-model: streng waar nodig, maar tegelijk sterk gedragen door actieve burgerparticipatie.
Uit dit proces kwamen vier belangrijke lessen naar voren, samengevat als Match, Make, Measure, Mobilize:
1. Kies de juiste aanpak voor het juiste moment
Les: Betrokkenheid werkt niet volgens een standaardrecept.
Do: Beslis vroeg: co-design (bv. een nieuwe zwemzone), breed consulteren (bv. geluidsnormen) of een duidelijke top-down beslissing (bv. veiligheid op het water)? Het komt erop aan te weten welke aanpak past bij welk vraagstuk.
2. Geef betekenis aan verstoring
Les: Een crisis kan verandering versnellen, maar je hoeft er niet op te wachten.
Do: Bouw systemen die lessen uit eerdere crisissen verankeren. Denk aan een burgerlijn om onveilig gedrag te melden of duidelijke protocollen bij overtredingen. Zo zit verantwoordelijkheid ingebouwd vóór er iets misgaat.
3. Meet wat er écht toe doet
Les: Data maken het verschil tussen goede intenties en effectief beleid. Zo ontdekte Kopenhagen dat vooral jonge mannen en vrouwen de grootste risicogroep vormden, een inzicht dat leidde tot veel gerichtere campagnes.
Do: Verzamel lokale data (incidenten, bevragingen) en pas acties aan je échte gemeenschap aan, niet aan algemene aannames.
4. Mobiliseer via dialoog
Les: Mensen engageren zich pas echt als ze zichzelf herkennen in de uitkomst.
Do: Begin gesprekken vanuit wat verbindt (liefde voor de plek, veiligheid van kinderen) en bouw daarop verder. Zorg vervolgens voor zichtbare, concrete veranderingen die mensen meteen begrijpen en waarin ze hun rol herkennen. Soms volstaan kleine ingrepen, zoals een bankje verplaatsen of duidelijke signalisatie plaatsen.
Twee jaar na de start van het Connected River-project, en na talloze experimenten is het tijd om onze inzichten te bundelen. Daarom werken we nu aan een boek met casestudy’s en praktische handvatten over hoe waterwegen en waterfronts kunnen bijdragen aan maatschappelijke meerwaarde. Wordt vervolgd: het boek wordt zowel een terugblik als een gids voor de weg die nog voor ons ligt.
